İnanç Yıldız
Sarsıntı sonrası ilan edilen Fevkalâde Hal (OHAL) ile zelzele bölgesinde işten atmalar yasaklandı. Lakin zelzeleden etkilenen Antep’te, barınma krizi yaşayan çalışanlar, işe geri çağrıldı; gelmeyen emekçilerin işten çıkarılacağı söylendi.
Buna nazaran, emekçilerin işe gelmedikleri mühlet yıllık izinlerinden düşülecek. Sonrasında personel müsaade kullanmak isterse fiyatsız müsaadeye gönderilecek. Bu duruma reaksiyon gösteren personeller, “İnsanlar ailelerini nasıl bırakıp gidecek?” diye sordu.
‘GİDENLER DE İŞİNDEN OLMA ENDİŞESİYLE GİDİYOR’
İşten atılma endişesiyle ismini vermek istemeyen bir emekçi, yaşadıklarını şöyle anlattı: “İlk evvel ‘işe gelinecek’ denildi. Sonra ‘gündüz vardiyası gelmesin, 4-12 vardiyası gelsin, daha sonra yerine çalışalım’ denildi. Akabinde çalışanlar gitmek istemeyince ‘Bugün iptal edelim, yarın çalışırız’ dediler. Millet daha dışarıdaydı, konutuna giremiyordu. İtiraz edildiğinden bir hafta orta verdiler. Sonra tekrar işe çağırdılar, pek kimse gitmediği için çalışma olmadı. Söylentiye nazaran çalışmadığımız günler idari müsaadeden değil de yıllık iznimizden kesilecekmiş. Yıllık müsaade kullananlara fiyatsız müsaade yazılacakmış. Yıllık izinde maaş kesintisi yok lakin fiyatsız müsaade kullandırıldığı gün kadar kesinti olacak. Gitmediğimiz günler için yıllık müsaade kullandırılacak. Şu an birçok personel mecburiyetten ötürü gidip çalıştı. Kim ailesini bırakmak ister? Gidenler de işinden olma endişesinden ötürü gidiyor.”
Bermal Kutlu ‘İNSANLARIN EN DOĞAL HAKKI ELİNDEN ALINIYOR’
Avukat Bermal Kutlu ise, emekçilerin yaşadığı bu durumun sarsıntı sonrası ilan edilen OHAL kararnamesinde muğlak bırakıldığı için mağduriyetlerin yaşadığını belirtti. Yaşananların iş kanununa da yasaya da alışılmamış olduğunu kelamlarına ekledi. Kutlu, “Doğal afet sürecinde ilgili yetkililer, kamu vazifelileri hakkında idari müsaade ve gibisi önlemleri uyguladı. Ama iş kanununa tabi olan şahıslar açısında rastgele bir önleme başvurmadı ve önleme başvurmadığından çalışanların durumu patronun insafına bırakıldı. Personeller de idari müsaadeli sayılmalıdır. Zira bu olağan dışı bir durum, doğal afet dediğimiz bir problem ve birçok insan bu zelzelede yakınlarını kaybetti. İnsanların yakınları vefat etmese bile artçı sarsıntılardan ötürü bu beşerler can güvenliğinden kaygı duyuyor. Bu nedenle meskenlerine gidemiyor, yatacak yeri olmayan birçok insan var. Burada insanın en doğal müsaadesi elinden alınıyor. Bu hukuksuzluktur. Zelzele üzere yıkımın olduğu bir süreçte personellerin bu mecburilik halinden kaynaklı durumunu suiistimal etme halidir, iş kanununa da yasaya da terstir. Burada bir boşluk durumu kelam bahsidir. OHAL ilan edildiğinde bu duruma değinilmediğinden bu türlü bir keyfiyete sebep olunuyor” dedi.
Mehmet Türkmen ‘İŞÇİLER BARINMA PROBLEMİNİ ÇÖZEMEDİ’
Birleşik Dokumacılık, Dokuma ve Deri Çalışanları Sendikası (BİRTEK-SEN) Genel Lideri Mehmet Türkmen, yüzbinlerce emekçinin daha enkazlar kaldırılmadan işe çağrıldığını söyledi. Meskenini kaybeden personellerin hayatta kalma uğraşı verirken işini kaybetme korkusu da yaşamaya başladığını belirtti. İşe gelmeyen emekçilerin fiyatlı müsaadeli sayılması gerektiğini lisana getiren Türkmen, hala çalışanların barınma problemini çözemediğini ve ailelerini bırakıp işe gitmek zorunda kaldığını tabir etti. Bu durumun işverenlerin insafına bırakılamayacağına dikkat çeken Türkmen, hükümetin bir düzenleme ile bunu garantiye alması gerektiğini söyledi.
‘HÜKÜMETİN DÜZENLEMESİ İŞVERENE TAZMİNATSIZ İŞTEN ATMA ÖZGÜRLÜĞÜ VERİYOR’
İşçilerin devamsızlık nedeniyle de işten atılma korkusu olduğunu taşıdığını anlatan Türkmen, “En az 6 ay boyunca bütün zelzele bölgelerinde hangi münasebetle olursa olsun devamsızlık dahil işten atmalar yasaklanmalıdır. Fakat hükümet bir kararname yayınladı ve bu kararnamede kelamda bir fesih yasağı getirildi. Fakat bu fesih yasağında 25’e 2, yani ‘iyi niyet ve ahlak kurallarına muhalif davranışla’ işten atılmayı düzenleyen unsur kapsam dışı bırakıldı. Buna devamsızlık da dahil. Yani bunu kapsam dışı bırakmak aslında zelzele bölgesindeki personellerin işten atılma derdini ortadan kaldıran bir şey değil. Hiçbir manası yok. Bu bölgedeki işlere hiçbir yararı olmayacak bir düzenleme bu. Zira aslında bu bölgede işten atılma olacaksa en büyük münasebeti hatta tek münasebeti devamsızlık olacak. Yani sarsıntıdan ötürü işe gidemeyecek durumda olan emekçiler, işe gelmedikleri için devamsızlıktan işten atılacak. Artık siz bunu kapsam dışı bıraktınız. Kapsam dışı bıraktığınızda aslında hiçbir şey yapmamış oluyorsunuz. Hatta tam bilakis, bu sebeple işverenler attıklarında bir de tazminatsız atacaklar. Zira bu da yeterli niyet ahlak kurallarına muhalif davranış sayılıyor. Aslında bu düzenleme işten atılma yasağı değil, işverenler için ‘işçileri tazminatsız işten atma özgürlüğü’ manasına geliyor. O yüzden biz bu kararnameye itiraz ediyoruz” diye konuştu.
‘MUHALEFET PERSONELLERLE DAYANIŞMA ÖRGÜTLEMELİ’
Deprem bölgesindeki çalışanların çalışmadıkları müddet boyunca kısa çalışma ve işsizlik ödeneğinden yararlanmasını gerektiğini lisana getiren Türkmen, verilecek ölçünün da en az minimum fiyat kadar olmasını istedi. Türkmen, “İşten atmalar da gerçek manada yasaklanmalıdır. Bu talepler için çaba ediyoruz. Muhalefetin de bu talepler için sesini yükseltmesi, çabayı büyütmesi ve güçlü bir dayanışma örgütlenmesi gerekiyor” dedi.
‘OHAL YARALARI SARMAK İÇİN DEĞİL, İKTİDARIN ZAFİYETİNİ ÖRTMEK İÇİN UYGULANIYOR’
OHAL ile sendikaların toplu kontrat, grev ve gibisi haklarının yasaklandığını hatırlatan Türkmen, OHAL’in sarsıntı yaralarını sarmakla ilgisi olmadığını düşünüyor. Türkmen, “OHAL tam bilakis devletin, iktidarın bu süreçte ortaya çıkan zafiyetlerinin üstünü örtmek için ve daha çok güvenlik gerekçesiyle uygulandığını biliyoruz. O yüzden şu anda halkın ve bu ülkenin gereksinimi, devletin, iktidarın güvenlik dertleri değil halkın yaralarının sarılması, halkın taleplerinin karşılanmasıdır. Bunun için de OHAL’in buna hiçbir yararı olmayacağını biliyoruz. Biz bütün muhalefetin bu OHAL uygulamasına karşı da sesini yükseltmesi gerektiğini düşünüyoruz” dedi.
Sermaye sınıfının felaketin ortasında bile kendi sınıfının refleksiyle hareket ettiğini söz eden Türkmen, emekçi sınıfının da zelzelenin ortaya çıkardığı mağduriyetlere karşı işyerlerinden başlayarak örgütlenmesi gerektiğini söyledi.