Soruşturmacı televizyon gazeteciliğinin öncüsü Arena, “İzmir’in Çernobil’i” diye nitelenen radyoaktif atık alanını mercek altına aldı. İzmir’in metropol ilçelerinden Gaziemir’deki Aslan Avcı Kurşun ve Döküm Fabrikalarının 70 dönümlük yerine 18 yıl evvel radyoaktif husus gömülmüştü. O devirde fabrika sahibinin damadı olan Mustafa İrvana tesiste müdür olarak çalışıyordu. Televizyonda birinci defa Arena’ya konuşan İrvana, dünyada emsali görülmemiş skandalın nasıl olduğunu şöyle anlattı:
“2006 yılı sonunda zannediyorum Kasım ayı yahut Aralık’ın başıydı öğleye yanlışsız saat 10:00-11:00 sıralarında üç kamyon dolusu metal halde kurşun geldi. Bunların bir adedini damper yapınca küre halinde radyoaktif saklama kapları düştü. Ama enteresan olan, bunların içinde radyoaktif çubuklar duruyordu. O vakit bacanaklar vardı, bacanakları uyardım, hanginiz aldıysanız bu malı iade edin diye. Çubuklar Europium 152’ydi. Ben esasen 2006 sonunda da ayrıldım. Daha sonra bu atıkları bizim yıllardır çıkan ocak cüruflarını döktüğümüz alana gömmüşler. Bu radyoaktif bulaşık bütün her tarafa yayıldı.”
Sahadaki radyasyon yüzbinlerce İzmirli’ye vefat kusuyor.
SORUN TAHLİLE ULAŞMADI
Sahadaki radyasyon yüzbinlerce İzmirli’ye vefat kusarken, alanda gömülü ağır metal, tehlikeli atık ve radyoaktif hususların bertarafı tahlile kavuşmadı. 2017’de Turanlar isimli şirketin bilim dışı tekniklerle kum çakıl tesisi kurarak radyoaktif atığı temizleme tezi çöktü. Şirket bir yıl sonra işi bıraktı.
Bu yıl ise atıkların bertaraf sorunu yeni bir boyut kazandı. Geçtiğimiz Ağustos ayında harekete geçtiği öğrenilen Ekovar isimli şirketin evvel alanın yüzde 51’ini satın aldığı öğrenildi. Akabinde şirket, hiçbir maddi karşılık beklemeden radyoaktif atıkları temizleyeceğini sav ederek Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvurdu. Bakanlık şirkete müsaade verdi.
Fabrikanın 70 dönümlük yerinde 21 noktaya radyoaktif unsur gömüldüğü tespit edildi.
‘BAKANLIK AFERİN Mİ DİYECEK?’
Ankara merkezli Ekovar şirketi yetkilileri yaklaşık iki ay evvel İzmir’e giderek belediye liderleri, meslek odaları, sivil toplum kuruluşları ve bilim insanlarının katıldığı toplantıda brifing verdi. Fakat kimse tatmin olmadı, aksine kaygılar daha da arttı. O toplantıda sorulara cevap alamadıklarını belirten Etraf Bilimi ve Kimya Uzmanı Enver Yaser Küçükgül, “Radyoaktivite konusunda hiçbir tecrübeleri yok. Bakanlık hangi yetkiyle bunlara müsaade veriyor? Arazi sahibi olan Ekovar, ben bu sahayı temizledim, bakanlık da aferin, yeterli yaptın, o halde buraya rezidanslar dikebilirsiniz mi diyecek” diye konuştu.
Ege Etraf Platformu (EGEÇEP), İnsan Hakları Derneği ve ortalarında İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin eski başkanı Tunç Soyer’in de bulunduğu birçok yurttaş, Ekovar’a verilen işin iptali için yönetim mahkemesinde dava açtı. Davacılar, temizleme sürecinin hukuka ve memleketler arası standartlara uygun olarak yapılmasını talep etti. Bu ortada, Ekovar Etraf Küme Geri Dönüşüm Atık depolama Şirketi’nin konkordato müracaatında bulunduğu ortaya çıktı.
Atıkları temizleyecek kurum ve kuruluş yok
Türkiye’de radyoaktif atıkları bertaraf edebilecek kapasitede kurum ve kuruluş olmadığını kaydeden Enver Yaser Küçükgül, memleketler arası kurumlarla çalışılması gerektiğini söyledi. Küçükgül, zırhlama, paketleme sistemiyle atıkların hapsedilmesi metodunu önerdi. Oluşacak büyük maliyetin de nükleer çubukların getirildiği ülkeden sağlanması gerektiğini belirtti.
FACİA 4 YIL BOYUNCA SAKLANDI
Facia yıllarca kamuoyundan gizlendi. Aylar sonra, fabrika ortakları olan aile içinde hengame çıkınca devlete ihbar edildi. Hükümet inceleme için bir yıl sonra harekete geçti. 2007’de bölgeye gelen Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ve Etraf Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü grupları, fabrikanın 70 dönümlük yerinde sondaj ve ölçümler yaptı. 21 noktaya radyoaktif husus gömüldüğü tespit edildi. Radyoaktif ölçüsünün 500 ton olduğu saptandı. Gerçek, olaydan dört yıl sonra, gazete haberiyle ortaya çıktı. Olay kamuoyunda şoke tesiri yarattı, büyük reaksiyon oluştu.
ARENA EFSANESİNDEN BOMBA ÜZERE DOSYALAR
GÜÇLÜ GRUP GÜÇLÜ PROGRAM: Duayen Gazeteci Uğur Dündar liderliğindeki Arena takımında SÖZCÜ Muhabiri Gökmen Ulu, SÖZCÜ TV Haber Müdürü Cem Özkeskin, Özel Haberler takımından Fırat Fıstık ve Hazar Dost yer alıyor. Türk tiyatrosunun büyük üstadı Müjdat Gezen, her hafta sokaktaki adam tiplemelerinden oluşan hiciv yüklü parodilerle programa katılıyor.
Araştırmacı televizyon haberciliği efsanesi Uğur Dündar’la Arena yıllar sonra döndüğü ekranlarda fırtınalar estiriyor. Arena, Türkiye’nin en yeterli haber kanalı Sözcü Televizyonu’nda ikinci kısmı ile izleyicilerinin karşısına çıktı. Arena’nın bu kısmında ABD’yi sarsan New York’taki rüşvet davasında ismi geçen Türk Hava Yolları’nın hangi cemaat ve tarikatlere parasız bilet sağladığı, kimlere ayrıcalıklar sağladığı anlatıldı. Bankacılık sisteminin boşluğundan yararlanan dolandırıcıların vatandaşların hesaplarından nasıl para çektiği izleyenleri hayretler içinde bıraktı. Besin terörünün üstüne gitmeyi sürdüren Arena, yıllar evvel ortaya çıkardığı pul biberlerdeki kanserojen aflatoksin hususunun günümüzde ne durumda olduğunu sorguladı. Fikri takibin sonucunda dehşet verici tablo ortaya çıktı. Sorunun giderilmediği üzere, artış gösterdiği ortaya çıktı. Dündar, bahsin uzmanı Yavuz Biçkes’i stüdyo konuğu olarak aldı. Üstelik, laboratuvar tahlillerinde aflatoksin unsurunun gizlenmesi için eserlerin içine alüminyum silikat karıştırıldığı saptandı. Bu sentetik kimyasal unsurun hem kanser hem de Alzheimer olaylarına neden olduğu anlatıldı.