“Türkiye-İran Tarım Alanında İşbirliği Toplantısı”, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nde (TOBB) gerçekleştirildi.
Bakan Yumaklı, buradaki konuşmasında, İran ile son yıllarda artan karşılıklı üst seviye ziyaretlerin, birbirine komşu ve dost olan iki ülke ortasındaki bağları her bakımdan daha ileri düzeye taşıdığını bildirdi.
Çok boyutlu ve kapsamlı hale gelen münasebetlerin, ekonomik ve ticari alanda da güçlenerek devam ettiğine işaret eden Yumaklı, “Sayın Cumhurbaşkanlarımızın belirttiği üzere, Türkiye olarak, İran ile ikili ticaret hacmimizin 30 milyar dolarlık amaca ulaşması için işbirliği alanlarını çeşitlendirmeye büyük değer veriyoruz” diye konuştu.
Yumaklı, bu kapsamda ticaretin çok kıymetli bir hissesi olan tarım alanında da çalışmaları süratle sürdürdüklerini belirterek, bu ülkeyle tarım alanında birinci iş forumunu 2016’da gerçekleştirdiklerini anımsattı.
“TEK TARAFLI YAPTIRIMLARI TASVİP ETMİYORUZ”
Bugüne kadar ülkelerin potansiyellerinden çeşitli sebeplerle gereğince istifade edemediklerine dikkati çeken Yumaklı, şöyle devam etti:
“Ticaret ve yatırımlar başta olmak üzere bağlarımızı halklarımızın refahını artıracak formda ileriye taşıma irademizi koruduk. 2012’de yaklaşık 22 milyar dolara ulaşan ikili ticaret hacmimiz son yıllarda kayda paha oranda gerilemiştir. Bunun temel nedeni İran’a uygulanan yaptırımlar ve Kovid-19 salgını olmuştur. Salgın geride bırakılmış olmakla birlikte, yaptırımların ticareti engelleyici tesirleri maalesef hala sürmekte. Türkiye olarak buradaki tavrımızı koruyoruz. Tek taraflı yaptırımları tasvip etmediğimizi, bu cins baskı araçlarına başvurulmasının hedefe hizmet etmediğini her vakit lisana getirdik. Sayın Cumhurbaşkanı’mızın da her vakit lisana getirdiği üzere yaptırımlar nedeniyle komşumuz İran ile ekonomik ve ticari ilgilerimizi sonlandırmadık, bundan sonra da sonlandırmayacağız. Mevcut durumda yaptırımlar, İran ile iş bağlarımızda bilhassa bankacılık sisteminden kaynaklanan meselelere yol açıyor. Bu ve gibisi sıkıntıların kısa vakitte tahlile kavuşturulmasını ümit ediyoruz.”
Yumaklı, ülkelerin 2023’te ticaret hacminin 5,5 milyar dolar düzeylerinde gerçekleştiğinin bilgisini vererek, bu hacmin yaklaşık yüzde 16,6’sının ziraî eserden kaynaklandığını söyledi.
Geçen yılın birinci 10 aylık periyodunda ziraî ticaret hacminin bir evvelki yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 30 civarında artış göstererek, 854 milyon dolar düzeylerine yükseldiğini anlatan Yumaklı, bu durumun tarımın ülkelerin işbirliğinde ne kadar değerli bir hisseye sahip olduğunu gösterdiğini bildirdi.
Yumaklı, Türkiye ve İran ortasında imzalanmış Tercihli Ticaret Muahedesi’nin 1 Ocak 2015 tarihinden beri yürürlükte olduğunu belirterek, “Bugün geldiğimiz noktada, ziraî ticaretin artırılması ve çeşitlendirilmesi için hem ticaret mutabakatlarını hem teknik seviyeli anlaşmalarımızı hem de bugün gerçekleştirdiğimiz üzere iş forumlarını aktif biçimde kullanmalıyız” değerlendirmesinde bulundu.
Bu forumun birinci yapıldığı 2016’dan bugüne ziraî ticaret hacminin neredeyse yüzde 100’e yakın bir düzeyde artış gösterdiğine vurgu yapan Yumaklı, “Bu da bizlere kesimin birbirini tanımasının ve temas etmesinin ne kadar değerli olduğunu, ne kadar kıymetli bir olaya imza attığımızı bir sefer daha göstermiştir” diye konuştu.
“TARIM ALANINDA ORTAK YATIRIMLARIMIZ ARTIŞ GÖSTERECEK”
Yumaklı, Türkiye’nin bir tarım ülkesi olduğunu, iş gücünün yüzde 16’sının geçimini tarımla sağladığını lisana getirerek, Türkiye’nin 700’ü aşkın eser kategorisinde 200 ülkeye ziraî ihracat gerçekleştirdiğini belirtti.
Türkiye’nin bilhassa meyve, zerzevat, değirmencilik eserleriyle kuru meyve ve kuru yemiş ihracatında dünyada değerli bir hisseye sahip olduğunu anlatan Yumaklı, şunları kaydetti:
“Buğday unu, mısır nişastası, kiraz, limon, mandalina, şeftali, fındık, kuru üzüm, antepfıstığı, incir, kestane, ayva ve kuru kayısı üzere eserlerde dünya ihracatında birinci sıralarda yer almaktayız. Domates, biber, mercimek, bezelye, patlıcan ve fasulye ihracatında da dünyada kıymetli bir hisseye sahibiz.”
Bakan Yumaklı, Türkiye’nin, gıda sürece teknolojilerini aktif ve verimli bir biçimde kullanabildiğine işaret ederek, makarna, kanatlı mamulleri, elma suyu, yumurta eserleri, maya ve tütün üzere eser kümelerinde da ülkenin dünyada birinci 3 sırada yer aldığını söyledi.
Türkiye ve İran’ın, yakın coğrafyalarda olmaları sebebiyle emsal iklim ve toprak yapısına sahip iki ülke olduğunu söz eden Yumaklı, ticarette karşı durmanın, ülkelerin pazar hissesini ve rekabet gücünü azaltacağını söyledi.
Yumaklı, ortak olmanın, eşgüdüm halinde çalışmanın ve 3. ülke pazarlarına entegre olmanın daha hakikat bir atak olacağını vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:
“İkili ticari ve ekonomik bağlantılarımızın bir boyutunu da karşılıklı yatırımlar oluşturmaktadır. İki ülke ticaretinin daha da gelişmesi için karşılıklı yatırımın teşvik edilmesi ve ticaretin önündeki pürüzlerin kaldırılması gerektiğinin farkındayız. Ülkemizin İran’da yaklaşık 2 milyar dolar yatırımı bulunmakta, ülkemiz şirketlerinin yatırımlarının İran iktisadına değerli katkıları da var. Bugüne dek İran’da 4,6 milyar dolar pahasında 56 proje üstlenen firmalarımız, barajdan konut projelerine, kara yollarından turistik ve kültürel tesislere kadar pek çok başarılı proje gerçekleştirmiştir. İnanıyorum ki tarım alanında ortak yatırımlarımız da bugün gerçekleştirdiğimiz forumlar vesilesiyle tesis edilecek ve artış gösterecektir.”
İran ile ticaretin gelişmesi için hudut bölgelerindeki faaliyetlere ve buralardaki altyapıya değer atfettiklerini anlatan Yumaklı, “Sınır vilayetlerimizin ekonomik kalkınmasını artırmak ve İran ile hudut ticaretimizin daha etkin olması için ülke olarak çalışmalarımız devam ediyor. Yalnızca eser ticareti değil tıpkı vakitte ziraî ekipman, bunların heyetimi, modernizasyonu, sera inşası üzere pek çok alanda ülkemizde kıymetli bir işbirliği alanı olduğuna inanıyorum” biçiminde konuştu.
“TARIM DALINDA İŞBİRLİĞİNİ GELİŞTİRMEK EN KIYMETLİ POLİTİKALARIMIZ ARASINDA”
İran Tarım Seferberliği Bakanı Gholamreza Nouri de Gazze ve Lübnan’da yaşananlara dikkati çekerek, “Bu bölgelerdeki insanların besin güvenliğinden telaş duyuyoruz. İnşallah bir an evvel tüm tesirli ülkelerin ortak eforlarıyla zalimlerin zulmü ve bu krizler son bulsun” dedi.
Tarım bölümünde iki ülkenin birbirini tamamlayabilecek şartlara sahip olduğuna işaret eden Nouri, “Tarım dalında işbirliğini geliştirmek en kıymetli politikalarımız ortasında yer almaktadır. İki ülke ortasında 5 yıllık süreçte besin ve tarım eserleri ticaretinin 5 milyar dolar düzeyine çıkarılması için çalışacağız. Ayrıyeten, tarım kesiminde her alanda işbirliği yapmaya planlıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
Ticaret Bakan Yardımcısı Volkan Ağar da besin eserleri ve tarım alanlarında ticari münasebetlerin daha da güçlendirilmesi gereken bir periyotta olunduğuna vurgu yaparak, “Türkiye global tarım ticaretinde kıymetli bir aktör pozisyonunda. İki ülke ortasındaki ziraî ticaret son yıllarda kıymetli bir ivme kazandı. İran’a ihracatımızın yaklaşık 4’te 1’ini tarım eserleri oluşturuyor” tabirlerini kullandı.
TOBB Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Faik Yavuz da iki ülke ortasındaki ilgilerin değerli işbirliği fırsatları sunduğunu belirterek, “Önümüzdeki devirde TOBB ve İran Odası ortasında kurulacak ikili odada tarım alanına özel bir ehemmiyet vereceğiz. Tarım dalı ülkelerimiz ortasında işbirliği potansiyeli olan ana bölümler ortasında yer almaktadır” dedi.
Açılış konuşmalarının akabinde iki ülke ortasında tarım alanına dair işbirliği mukaveleleri imzalandı.