Seçim sonuçlarının piyasayı kıymetli ölçüde etkileyeceği konusunda seçimden evvel çok sayıda yorum yapıldı. Bilhassa döviz kurlarının hareketleneceğine kesin gözüyle bakılıyordu. Lakin artışın ne istikamette olacağı konusunda kesin bir şey söylenemiyordu.
Ekonomim müellifi Alaattin Aktaş, döviz kurlarında bir yükselme olsa da sonrasında bir düşüş yaşanabileceğini belirtti, tasarruf sahiplerini uyardı. Aktaş’ın döviz alırken ya da satarken ziyana uğrama riskini anlattığı “Dövizi ‘hep artacağını sanıp’ zirveden almak da var!” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Dövizde seçim sonucuna nazaran bir tırmanış yaşanırsa sanıyor musunuz ki bu dur durak bilmeksizin devam edecek?
Hızlı bir artış, bir mühlet sonra keskin bir dönüş yaşanacağına işaret eder. O yüzden çıkış olacaksa da bunun ölçülü gerçekleşmesi en güzelidir.
Bu köşede 19 Nisan’da son yıllarda yaşanan üç keskin dalgalanma devrine işaret etmiş ve döviz tasarruf etmek isteyenlerin dikkatli olması gerektiğini vurgulamıştım.
Bu periyotların birincisi 2018’de rahip krizi sırasında yaşandı. Dolar o gergin ortamda süratle artarak ağustos ayında 7 lirayı geçti. Lakin rahip hür bırakılıp Merkez Bankası da faiz artırınca dolar süratle geriledi ve 7 liranın tekrar görülmesi için tam iki yıl geçmesi gerekti.
İkinci periyodu 2020’de yaşadık. Merkez Bankası tekrar faiz indirimine gitti, kur tırmandıkça tırmandı ve kasım ayında 8.50 seviyesine geldi. Merkez Bankası’nda lider değişti, faiz artırıldı ve kur aşağı… Ortadan yaklaşık on ay geçti ve dolar 8.50’ye lakin 2021’in ağustos ayı sonunda çıktı.
Üçüncü ve en yakın devir ise KKM icat edilen periyot… 2021’in eylülünde başlatılan faiz indirimiyle tırmanan dolar aralık ayına gelindiğinde 18’i aştı. Vatandaş ‘Faiz daha da indirilecek’ denilerek adeta döviz almaya yönlendirildi. Sonra vatandaşın dövize hamle ettiği günün akşamı ‘ansızın’ kur muhafazalı mevduat icat edildi, Merkez Bankası kamu bankaları eliyle piyasaya döviz sürdü ve 18 liralardan döviz alanlar sonraki sabah uyandıklarında doları 11-12 liralarda gördü. Doların tekrar 18 liralara gelmesi için yaklaşık yedi ay geçmesi gerekti.
Aslında bu üç periyoda bir devir daha eklemek ya da son periyodu biraz uzatmak da mümkün. Dolar geçen yıl ağustos ayı ortasında 18.50’ye çıktı ve bir-bir buçuk ay öncesine kadar neredeyse birebir seviyede kaldı. Artık ise vatandaş açısından satış kuru 19.50 dolayında. Yani 2021’in aralık ayında 18 lira olan kur, ortadan geçen bir buçuk yıla yakın periyotta o denli çok da fazla artmadı.
KISSADAN HİSSE!
Döviz bugünden itibaren artabilir.
Ama kaç liraya kadar çıkar, bilemem.
Ancak bildiğim şu; bu artış soluksuz ve aylar uzunluğu sürecek bir artış olmaz. Süratli bir artış yaşanırsa dönüş de tıpkı halde süratli ve keskin olur.
Ticarette alırken kazanmak diye bir kavram vardır. Döviz alıp satarak para kazanmak da bir cins ticarettir.”