Bireysel kredi faizlerinin yüksekliği, bankaların tüketici kredilerinde aylık yüzde 2’lik büyüme ile sınırlandırılması ve artan nakit gereksinimiyle vatandaş kredi kartına yüklendi. Bankacılık bölümünde taksitsiz kredi kartı kullanımı süratle artarken Ağustos 2024’te sayı 1 trilyon TL’ye geçti. 2023 başından bu yana büyüme 5 kat oldu.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine baktığımızda tüketici kredilerinde yüksek faize rağmen yükseliş sürüyor. Lakin bu yükselişi üst taşıyan en değerli etken taksitsiz bireysel kredi kartı kullanımı olarak öne çıkıyor. Buna nazaran 2023 yılının ocak ayında taksitli bireysel kredi kartı hacmi 224,5 milyar TL seviyesinde bulunuyordu. Tekrar tıpkı ayda taksitsiz kişisel kredi kartı hacmi de 226,6 milyar TL seviyesindeydi. Ortadan geçen müddette taksitsiz ferdî kredi kartlarında adeta bir patlama yaşandığı görünüyor. Taksitli kredi kartı hacmi yaklaşık iki kat artarak 528,6 milyar TL olurken, taksitsiz ferdî kredi kartı hacmi, yaklaşık 5 kat artarak 1 trilyon TL’yi geçti.
ALTERNATİF ESERLERE YÖNELİM ARTTI
Dünya gazetesinden Birol Bozkurt haberine nazaran, bir bankacılık kaynağı, vatandaşın yüksek kredi faizleri nedeniyle kredi kullanamadığını belirterek, taksit sayısındaki azalma nedeniyle de kredi kartını taksitli kullanamadığını belirterek, “Tatil, düğün, okul harcamaları, konut tadilatı üzere pek çok muhtaçlık için vatandaş karttan nakit çekimi başta olmak üzere farklı bankacılık eserlerine yöneldi” dedi. Bir öbür bankacılık kaynağı da bu devirde bankaların özellikle takviye kredilerinde yüzde 2 büyüme hududuna uymak zorunda olduğuna da işaret etti.
İHTİYAÇ KREDİLERİNDE ARTIŞ 2 KAT
Aynı periyotlar incelendiğinde muhtaçlık, konut ve taşıt kredilerini kapsayan tüketici kredilerinin 2023 yılı ocak ayında 1,1 trilyon TL olduğu ve bu sayının geçen müddette 600 milyar liralık artışla 1 trilyon 769 milyar liraya yükseldiği görülüyor. Alt kırılımlarına bakıldığında ise Muhtaçlık kredilerinde 2023 yılının ocak ayında 682,5 milyar TL olan hacim, bugün yaklaşık iki kat artarak 1,2 trilyon TL’ye çıktı. Yani geçen müddette muhtaçlık kredileri iki kat büyürken taksitsiz bireysel kredi kartları 5 kat büyüdüğü görülüyor.
Bu da vatandaşın gereksinim kredilerinden daha çok faiz oranı faiz oranı daha uygun olan ferdî kredi kartlarına yöneldiğini gösteriyor. Konut kredi hacminde son periyotta bir hızlanma kelam konusu. 2023’ün ocak ayında 360,8 milyar TL olan konut kredi hacmi, 2024 Ağustos ayında 452,9 milyar TL’ye yükseldi. Taşıt kredilerinde ise son günlerde azalış dikkat çekiyor. 2023 başında 50,5 milyar TL olan taşıt kredisi hacmi 2024 Ağustos ayında 85 milyar TL’ye çıktı.
KART FAİZİ GEREKSİNİM KREDİSİNİN ALTINDA
Bireysel kredi kartlarında kredi faiz oranı (alışveriş ve nakit çekim faizi) aylık yüzde 4,25, gecikme faiz oranı ise aylık yüzde 4,55 düzeyinde yer alıyor. Nakit çekim süreçlerinde ve kredili mevduat hesapları için de kullanılacak azami akdi faiz oranı yüzde 5,00 azami gecikme faiz oranı ise yüzde 5,30’a çıkarıldı. Lakin buna karşın hala gereksinim kredi faizlerinin yüksek seyretmesinden ötürü vatandaş nakit gereksinimlerini gidermek için kredi kartı kullanımına devam etti.
Merkez Bankası tarafından açıklanan datalara nazaran 2024 yılının ocak ayında ortalama yüzde 61 seviyesinde olan gereksinim kredi faizleri yıllık ortalama yüzde 75 seviyesinde seyrediyor. Gereksinim kredi faizleri mart ayında yüzde 86 ile yılın en yüksek düzeyine yükselmişti.
“SOĞUTMA ADIMLARI NİSPETEN BAŞARILI OLDU”
Tüketici kredileri ve taşıt kredilerinde uzun müddettir devam eden aylık yüzde 2 büyüme sınırı ile tüketimi soğutma adımlarının nispeten başarılı olduğunu söyleyen bankacılık kaynağı, “Daha evvel BDDK tarafından takviye kredileri tarafında belirlenen “tutar- vade sınırı” ; taşıt kredilerinde de “nihai fatura değeri-LTV” ile devam ediyordu. TCMB bu tedbirlere ek olarak kişisel tüketicilerin tüketim büyümelerini sınırlamak için yüzde 2 büyüme hududu ve aşan kısım zarurî karşılık tutma aracını kullanıyor” diye konuştu.