17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen Marmara sarsıntısı sonrasında gösterdikleri performans, enkaz altından çıkardıkları beşerler ile birçok insan tarafından ‘kahraman’ unvanını alan AKUT grubu ve Nasuh Mahruki, o zelzelede yaşadıklarını, sonrasındaki yıllarda AKUT’un neden dağıldığını, Kahramanmaraş sarsıntısında AKUT olsaydı ne olurdu sorularını yanıtladı.
İşte Nasuh Mahruki’nin açıklamalarından satır başları:
6 Şubat gecesi saat 04:17’de yaşanan Kahramanmaraş merkezli zelzele tüm ülkeyi yasa boğdu.
Şimdiye kadar resmi kaynaklara nazaran 43 binin üzerinde hayatını kaybeden, binlerce yaralı, binlerce yıkılmış konut ve binlerce ağır hasarlı bina oluştu.
Ülke olarak büyük zorluk yaşadığımız bu günlerde akıllara 17 Ağustos 1999 yılında meydana gelen zelzelenin en büyük sembollerinden biri olan AKUT da gelmiyor değil.
O periyot ortaya koydukları çalışma performansı ve kurtardıkları hayatlar ile ‘kahraman ekip’ unvanını bile kazandılar.
Dönemin başbakanı Bülent Ecevit tarafından ödüllendirilen, kendilerine bir merkez binası dahi tahsis edilen AKUT grubu ilerleyen yıllar içerisinde adeta dağıldı ve ortadan kayboldu.
Ekibin kurucusu ve en büyük sembolü olan ‘Kar Leoparı’ lakaplı dünyaca ünlü dağcı Nasuh Mahruki, 1999 sarsıntısında yaşadıklarını, sonrasındaki dağılma süreçlerini ve Kahramanmaraş zelzelesinde ‘AKUT olsaydı neler olurdu’ sorularının cevaplarını Youtube’da yayınlanan Uzman Klinik Psikolog Gökhan Çınar’ın Katarsis programında anlattı.
İşte ‘Kar Leoparı’ Nasuh Mahruki’nin anlattıklarından kimi dikkat cazip kısımlar…
“Bu devirde nasıl hissediyorsun kendini?”
“Bu devirde içimde şöyle bir şey var; Biz bundan daha uygununu başarabilirdik. Zira Türkiye’nin kapasitesi, potansiyeli, deneyimi, birikimi bundan çok daha güzel. Sonuç ortada ondan ötürü içimde rahatsız bir taraf var. 24 sene evvelki sarsıntıda bile bundan çok daha güç şartlar, iktidar kurallar olmasına karşın bugün daha deneyimli tecrübeli, bilgili birikimli, çok daha hazır olduğu sav edilen kurumlar, sivil toplum kuruluşları, gönüllüler devasa büyük sayıda çoğunluk olmasına karşın daha uygununu yapabilirdik, daha çok insan kurtarabilirdik. Bu noktada maalesef için yeterli değil, kendimi uygun hissetmiyorum maalesef.
“Ne eksik kaldı burada?”
‘En büyük sorun; çok başarılı, deneyimli, daha evvelki birçok afetlerde başarılı sonuçlar almış sistemi bozmak oldu. TSK’da bir protokol vardır. Kara Kuvvetleri Komutanlığı doğal afetlerde birinci derece sorumludur. Türkiye’yi 17 bölgeye ayırmışlardı, Türkiye’deki her türlü afet ve olaya karşı hazırlıkları vardı. Vazifesi zira bu. Bu iktidar bunu değiştirdi. Türk Silahlı Kuvvetleri’ni doğal afetlerle gayretin dışına çıkarttı. O vakit da orada şöyle boşluk oluştu. Asker her vakit buyruğu verirsin çıkar gelir elbette lakin plansız gelir planın dışına çıkınca.Ama sen sorumlusun dersen her türlü planını yapar. Asker durmaz her türlü yolunu açar. Sistem dışına çıkarılınca yerine de bunun üzere bir şey koyulmadığı için sorun oldu. Güya AFAD. AFAD dün kurulmuş, deneyimi ne birikimi ne. Maalesef AFAD bu sürecin uyumunu yapamadı. TSK devreye girse dünya doğal ki değişik yer olmayacaktı fakat vatandaş yanında görecekti moral verecekti, takımlar vaktinde yerlerine gönderilecekti. Önemli bir uyum sorunu yaşadı. Birinci gün birinci saatler çok değerlidir. Biz en kritik periyodu kaçırdık. Bir de kış şartları. Kışın daha süratli müdahale etmek gerekiyor. OHAL birinci anda ilan edilmeliydi. Cumhuriyet tarihinin en büyük 2. Ve 3. Sarsıntıları meydana geldi.’
“Neden mahrum, alandan bölgede hayatımızda?”
‘Ben AKUT derneğinde değilim, siyasi baskı dernek üzerine kuruldu beni ayırtmak için, becerdiler de. İktidar beni AKUT’tan ayırmayı çok istiyordu. 2011 sarsıntısından sonra çok uğraştılar. 2016 devrinde Ege’deki adalar konusunda bir televizyon kanalında yaptığım konuşmada; diyorlar ya ‘Ege’deki adaları Lozan’da verdiniz’ diye. Lozan’da ada mada vermedik, bir tek Meis adasındaki haklarımızdan feragat ettik bu barış imzalansın diye. O adalar Osmanlı vaktinde verilmişti, Lozan’da da devam etti. Lakin biliyorsun adaları Lozan’da verdiniz diye daima palavra söylerler. O vakit da karşıdaki konuk bu türlü dedi. Ben de dedim ki bir dakika Lozan’da ada verilmedi, bu dediğimi söyledim. Lakin dedim Ak Parti hükümeti vaktinde 14 Türk adası Yunanistan’a terk edildi. Bu cürümdür dedim. Devran değişecek o devirde vazifeli olanlar yargılanacak dedim. 5 Ekim’deydi. 6 Ekim sabahı yandaş medya “Nasuh sonu aştı, Cumhurbaşkanını tehdit etti tutuklayın bu adamı” dedi. Acayip bir kampanya düzenlendi. Bana bir tezgah kurdular. Savcı FETÖ’cü. Ne desen atacak seni içeri. Hatta bana şöyle yaptı; belgeyi kapattı ‘O lafı etmeyecektiniz Nasuh Bey’ dedi. Hangi lafı dedik. ‘Devran değişecek’ dedi. ‘Neden’ dedik. ‘FETÖ’cü ağzı’ dedi. 6 Ekim’de dediler ki ‘sizin lider olmayacak, artık hiçbir operasyona çıkmayacaksınız, yerleşkenizden de çıkarılacaksınız.’’
“1999’daki sarsıntıdan daha gerideyiz’ demişsin. Ne demek bu?”
‘Kapasite olarak çok daha ilerideyiz, 150 kat falan. 99 sarsıntısında 220 bireydik. Bugün AFAD’ın elinde en az 10.000 kişi var. Gönüllüler var, yabancı gruplar var. Bugünün yüzde 1’i bile değildik biz. Buna karşın 99 zelzelesinde bu sarsıntıdaki travmalar yaşanmadı. Geriye dönüp baktığımızda o gün başarılı bir imtihan verdiğimizi söylüyoruz. Evet yağmacılar geldi ufak tefek lakin çok olmadı asker vardı sonuçta. ‘
“Daha süratlisini yapmak mümkün değildi diyenler var?”
‘Yalan söylüyorlar doğal ki. Düpedüz palavra. TSK’yi test etselerdi sahada… Ordu kardeşim bu savaş için hazırlanıyorlar. Ne olursa olsun yolu açar yolu bulur. Bu köprü yıkılsa öteki köprü bulur, yeni köprü yapar istikamcıları var. Dünyada da bu iş böyledi. Doğal afetlerle 1. Derece sorumlu ordudur. Sen milletlerarası yardım daveti yapıyorsun TSK’yı çağırmıyorsun. Bu türlü saçma şey olur mu?’
“İstanbul zelzelesi olsa ne olur?”
‘İlk yapılacak şey TSK’ya yetkiyi geri vermektir. Zira askersiz bu iş olmaz. 20 milyonluk kentte hiç olmaz. İstanbul sarsıntısı yönetilemez. Çok büyük kaos ve yağma olur Hayal bile edemeyeceğiniz şeyler olur. Kimi aklı evveller ‘AVM’leri kullanacağız’ diyorlardı. Ben de diyordum ki ‘kullanamazsınız.’ AVM’nin içinde dikkat var bir sürü. Beşerler oraya alınacak üşüyor olacak, karşısında da montlar paltolar. Kim tutabilir onu. Buradaki zelzelede AVM’ye insanları sokmadılar. Bir tek kurtarma takımları tuvaleti kullandı. Tuvalete bile sokmadılar insanları. Mescitler toplanma alanı olarak kullanılmalı. O kadar başı çalışmıyor bunu söyleyenlerin.’